Katalogi w Linuksie

Napisano przez

Manat jest fanem Linuksa i wszelkich open sourcowych rozwiązań. Jako, że Linux różni się odrobinę od innych systemów operacyjnych. Jedną z różnic jest używany system folder ze sporą ilością skrótów, które nie zawsze są od razu zrozumiałe.

Katalog główny

/ – katalog główny. Tutaj znajdują się wszystkie pliki i katalogi, nawet jeśli są umieszczone na osobnych dyskach fizycznych. Ma drzewiastą strukturę, określoną w Filesystem Hierarchy Standard (FHS). Dla utrzymania przejrzystości nie zaleca się dodawania tam innych plików ani katalogów.

Struktura plików w katalogu głównym

Po wejściu do katalogu / naszym oczym prezentuje się taki widok:

Poszczególne foldery zawierają:

  • /bin – (ang. binaries) pliki wykonywalne (binarne) dostępne dla administratora i zwykłego manata tj. użytkownika (np. cat, ls, cd). Znajduje się w path – ścieżce przeszukiwań.
  • /boot – (ang. boot) pliki konieczne do uruchomienia systemu (np. kernel, initrd)
  • /dev – (ang. device) pliki urządzeń np. drukarki. Linux prezentuje urządzenia jako pliki, z tego miejsca system komunikuje się z podpiętymi urządzeniami
  • /etc – (ang. et cetera) pliki konfiguracyjne zainstalowanych programów. Do edycji za pomocą narzędzi konfiguracyjnych albo edytora tesktu. Nie mogą być tu przechowywane pliki wykonywalne.
  • /home – (ang. home directory) – pliki z ustawieniami konkretnego użytkownika, jest to miejsce dla zapisywanych danych np. dokumentów, obrazków, muzyki. Każdy użytkownik ma osobny podfolder np. /home/manat.
  • /lib – (ang. libraries) systemowe biblioteki dzielone (shared libraries) dla programów z /bin i /sbin (potrzebne do uruchomienia systemu i działania podstawowych narzędzi w systemie)
    • /lib64 – biblioteki dla systemów 64-bitowych
  • /media – (ang. media) miejsce montowania nośników wymiennych (dysków, USB etc.)
  • /mnt – (ang. mount point) miejsce tymczasowego montowania innych niż natywny systemów plików, już rzadko używany, jego funkcję przejmuje /media
  • /opt – (ang. optional) – dodatkowe aplikacje
  • /proc – informacje o stanie systemu i aktualnie działających procesach (w systemie plików proc). Jest to wirtualny katalog, utrzymywany i tworzony w pamięci przez jądro za każdym razem, jak włączamy komputer.
  • /root – katalog domowy użytkownika root (supermanat; użytkownik ze wszystkimi uprawnieniami)
  • /run (ang. running) – informacje o działaniu systemu od ostatniego jego uruchomienia, kolejny z nowszych katalogów
  • /sbin – (ang. system binaries) pliki wykonywalne do zarządzania systemem (np. mount, shutdown, umount)
  • /srv – (ang. served) pliki danych specyficznych dla miejsca, dane udostępniane często tylko do odczytu przez system
  • /sys – kolejny wirtualny katalog
  • /tmp – (ang. temporary) pliki tymczasowe, najczęściej usuwane przy restarcie komputera.
  • /usr – (ang. Unix system resources) dodatkowe programy, które umożliwiają pracę zwykłemu użytkownikowi systemu
    • /usr/bin – pliki programów np. przeglądarka Firefox
    • /usr/share – dane współdzielone np. ikony
    • /usr/lib – biblioteki wymagane przez programy do działania
  • /var – (ang. variable files) często zmieniane pliki systemowe, np. logi, bazy danych, tymczasowe pliki e-mail.

Struktura w folderze domowym

Dla manata ważne jest też wiedzieć, co kryje się w jego katalogu domowym.

Oprócz typowych folderów przeznaczonych dla plików użytkownika (Obrazy, Muzyka, Dokumenty, Pobrane etc.) w katalogu domowym znajdują się też inne przydatne informacje: pliki podręczne (cache), zapisane ustawienia niektórych programów, a także konfiguracja i elementy środowiska graficznego.

Żeby do nich dotrzeć, należy najpierw w eksplorerze plików kliknąć Ctr + H, wtedy pokazują się pliki i katalogi ukryte. Łatwo je rozpoznać, bo są oznaczone kropką na początku.

Logika zapisu ustawień w poszczególnych katalogach jest określona w specyfikacji XDG_Base_Directory.

Manaci system zawiera następujące podfoldery:

  • ~/.cache/ – katalog pamięci podręcznej aplikacji.
  • ~/.config/ – część aplikacji trzyma swoje ustawienia w tym podkatalogu. 
  • ~/.gnupg/ – tutaj są trzymane klucze GPG (klucze użytkownika i klucze publiczne)
  • ~/.cinammon/ – tutaj są przechowywane ustawienia środowiska Cinammon i jego programów. Analogiczne katalogi są tworzone przy instalacji innych środowisk: ~/.kde/, ~/.xfce/
  • ~/.local/ – w tym miejscu niektóre aplikacje przechowują swoje dane
    • ~/.firefox, ~/.thunderbird, ~/.dropbox itd. – a niektóre mają swoje osobne foldery
  • ~/.themes/ – motywy środowiska, do tego folderu dodawane są nowe motywy
  • ~/.icons/ – katalog dla motywów elementów graficznych środowiska: ikon i kursorów myszy